‘Gewoon de voet tussen de deur!’, riep mijn docent journalistiek Ton van Dijk aan de Rijksuniversiteit Groningen vroeger altijd. Ton roept het nu nog wel eens als hij ergens een lezing geeft.
Door die symbolische voet tussen de deur (soms letterlijk) wist Van Dijk in zijn carrière overal binnen te komen en schreef hij de meest geweldige reportages en scoops. In zijn nieuwe prachtboek Sterke Verhalen geeft Ton van Dijk veel van de geheimen prijs.
Van Dijk was de enige docent op de opleiding journalistiek met wie ik wat had. Van hem wilde ik graag leren. Omdat Ton niet zo’n bureaujournalist was die de wereld vanuit een stoel beschreef, maar omdat hij op pad ging, overal indook, messcherp was en keihard als het moest. Liefde voor het vak.
Bovendien had hij wat met misdaad. En ik ook.
Na een zes maanden wist de plat Amsterdams pratende docent met de doorrookte stem mijn naam nog niet. Van Dijk noemde me ‘Weiwerd’. Weiwerd, omdat ik een verhaal schreef over dorpjes in Noord-Groningen die moesten wijken voor de industrie die er (toen nog) niet kwam. Grootheidswaanzin, ten koste van het halve dorp Weiwerd.
In Sterke Verhalen, een verzameling schitterend geschreven reportages, schrijft Van Dijk over zijn werkwijze. De trucjes waar je als journalist zoveel aan hebt.
Zo had hij (heeft hij waarschijnlijk nog steeds) een grote tas die je aan de bovenkant kunt openen. Van Dijk liet alles wat hij ergens tijdens een bezoek stiekem van prikborden en bureaus kon pikken in zijn ‘bovenlader’ glijden. Zo beschikte hij over niet-gecensureerde info en wist hij precies wat er ergens intern speelde.
In Sterke Verhalen neemt Van Dijk de lezer mee naar Duitsland waar hij de oorlogsmisdadiger Siert Bruins opspoort en vertelt hij over zijn experimentele drugsgebruik in Amsterdam. De onverschrokken Van Dijk test drugs en beschrijft de Amsterdamse scene.
Wat mij betreft is De Laatste grote slag van Cor den Bels het beste verhaal. Het hoofdstuk gaat over de gepensioneerde inbreker Den Bels die neerstrijkt in het Friese dorp Ried. Van Dijk woonde er zelf ook. En toevallig groeide mijn goede vriend en rechtbankjournalist Rob Zijlstra er op.
Gedetailleerd vertelt Van Dijk over het leven in het dorp en de bijzondere mensen die er wonen. De bezoekers van café Groen, Pietje Iglo, Sytze de Dakzitter: geen woord dat hen beschrijft is er eentje teveel.
Den Bels wordt eind jaren zeventig dood in zijn huisje gevonden. Hij is doodgeschoten. In een kanaal vlakbij vist een Fries een wapenkoffer uit het water. De recherche probeert uit te vogelen door wie Den Bels is omgebracht. En Van Dijk denkt mee. Hoe het afloopt staat in het boek.
Sterke Verhalen (19,95 euro en 318 blz.)) is basisstof voor iedere journalist (in spé). De trucjes van Ton komen je altijd van pas. Maar het is ook een geweldig vermakelijk en boeiend boek. Met een soms vileine en vaak humoristische pen geschreven. Soms bijna ziekelijk gedetailleerd, maar dat stoort nooit. In tegendeel.
Ton van Dijk werkte als journalist voor de Haagse Post (latere HP/De Tijd) en Esquire en was hoofdredacteur van de Nieuwe Revu en de Panorama. Hij doceerde aan de RuG in Groningen en was zeven jaar jurylid van de Loep, de belangrijkste prijs voor onderzoeksjournalistiek in Nederland en Vlaanderen.
