Het doorgaans conservatieve Amerika verraste de wereld met de legalisering van wiet in de staat Colorado. Zuid-Amerikaanse landen pleiten voor legalisering van alle drugs. En Nederland? Het kabinet kiest juist voor een heel andere koers.
In het buitenland snappen ze er helemaal niets meer van. Nederland gold decennialang wereldwijd als het meest progressief op het gebied van softdrugsbeleid. Nederland was een soort uitgifteloket van softdrugs.
Landen als de Verenigde Staten, Uruguay en Duitsland concludeerden in de laatste jaren dat de strijd tegen softdrugs lastig of zelfs zinloos is. Repressie heeft geleid tot overvolle gevangenissen en zeker niet tot minder criminaliteit. Hoe meer repressie, hoe lucratiever de handel, hoe meer criminaliteit. De behoefte aan wiet onder consumenten is niet afgenomen.
Maar terwijl deze landen kiezen voor een omslag naar een meer softe koers ten opzicht van drugs, voerde Nederland de wietpas in en spraken Opstelten en Teeven hun ‘njet‘ uit over het initiatief van 25 gemeenten voor de regulering van de hennepteelt.
Het hennepcircuit in Nederland is verhard. Er zijn in de laatste vijf jaar tientallen liquidaties geweest in Nederland met een groen luchtje. Overvallen, gijzelingen, mishandelingen, zelfs bomaanslagen in het wietmilieu houden politie en justitie volop bezig.
Het belangrijkste argument voor de minister en staatssecretaris om niet in te stemmen met het voorstel, is dat gereguleerde wietteelt om de coffeeshops te bevoorraden, deze criminaliteit niet oplost. Dat klopt. Een groot deel van de wietteelt gaat namelijk de grens over, omdat wiet als één van de meest lucratieve tuinbouwproducten van Nederland in het buitenland dubbel zoveel geld oplevert.
Volgens Opstelten bedraagt de export tachtig procent van de totale productie. De vraag is of dat juist is. Het noemen van een getal is natte vingerwerk. Er is geen enquête gehouden onder telers en handelaars. Dit percentage is evenmin berekend aan de hand van de boekhouding van de firma Wiet International. Feit is dat er veel geëxporteerd wordt.
Met het legaal leveren aan de voordeur van de coffeeshops is Nederland niet af van de export en blijft ook de illegale kweek, handel en criminaliteit welig tieren. Het illegale kweekcircuit levert namelijk naast coffeeshops ook aan ‘blowers’ buiten de shops.
Na de invoering van de wietpas was te zien hoe de zwarte straathandel opleefde in Zuid-Nederland. De ‘wietkoeriers’ leveren onder de prijs van de shops. En de jonge consument die niet mag kopen aan de balie in een wietwinkel, kan altijd terecht bij de dealer op de brommer.
Het gedoogbeleid stamt uit een tijd dat in Nederland op zolderkamertjes hennep werd gekweekt. Door de professionalisering van de kweek is de vreedzame, ongevaarlijk hippie-kweker’ een uitzondering geworden. De omstandigheden waaronder het gedoogbeleid werd ingevoerd zijn totaal veranderd.
Er moet nu iets gebeuren om van het criminaliteitsprobleem af te komen. Het louter oprollen van kwekerijen, terwijl de topcriminelen door capaciteitsproblemen ongemoeid worden gelaten, heeft weinig effect. Vorig jaar werd in Noord-Nederland bijvoorbeeld een recordhoeveelheid wiet in beslag genomen. Het is dweilen met de kraan open.
Met het legaliseren van de aanvoer van de coffeeshop, is Nederland van de vreemde spagaat van het gedoogbeleid af. Dat het kopen van wiet mag, maar de shopeigenaar in overtreding is als hij honderd meter verderop op straat wordt gepakt met een nieuwe voorraad.
De vraag is of met het verdwijnen van de spagaat ook de criminaliteit vermindert. Een belangrijk argument van de ‘reguleringslobby’. Simpelweg omdat shops en hennepteelt niet onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Misschien zorgt de legale aanvoer wel voor vermindering.
Een langdurige proef in Nederland is misschien de beste manier om uit te vinden wat regulering van de teelt in praktijk betekent. Waarom proberen we het niet? Belangrijk is wel dat het geen halfslachtige proef wordt en alle, of een substantieel deel van de gemeenten meedoet.
Mick van Wely
Burgemeesters van zeker 23 gemeenten ondertekenen deze week een manifest waarin ze pleiten voor de regulering van de hennepteelt. Ze willen een proef houden. Legale kwekerijen leveren aan wietclubs of coffeeshops.
