Als nabestaande in een moordzaak hoop je vooral op duidelijkheid, Dat de dader gepakt en berecht wordt is een ding, maar ook precies weten hoe en waarom iemand is vermoord is essentieel voor de verwerking.
Helaas bleek op de eerste dag van het Vaatstra-proces dat verdachte Jasper S. niet het achterste van zijn tong laat zien. Hij zegt zelf dat hij niet alle details meer weet. Maar dat lijkt bezijden de waarheid, Hij wil bepaalde details niet herinneren of ze vertellen.
‘Ik zag haar mijn kant op fietsen en dacht: ze is van mij.’ Jasper S. (45) uit Oudwoude dacht het niet alleen in de nacht van 30 april op 1 mei 1999. Hij trok Marianne Vaatstra (16) van de fiets, verkrachtte haar en vermoordde de Friese tiener.
Weer een succes voor het DNA-verwantschapsonderzoek. Nadat de methode dit najaar een match en bekentenis opleverde bij de dubbele moord op Henk Opentij en Mary Run uit Amsterdam, is er nu de match bij de zaak Marianne Vaatstra. Bijzonder is dat de verdachte meteen in de groep zat van mensen die DNA afstonden.
Er komt een dna-verwantschapsonderzoek onder de bevolking in Friesland in de zaak van de opgeloste moord op Marianne Vaatstra (1999) uit Zwaagwesteinde. Het Friese OM stuurde er op aan bij het college van procureurs-generaal omdat eerder dna-verwantschapsonderzoek dit jaar in de landelijke dna-database niets opleverde. De kans op een oplossing is groot, maar pas op voor teveel euforie.
In de Playboy-aansteker die bij de in 1999 vermoorde Marianne Vaatstra (16) uit Zwaagwesteinde werd aangetroffen, zat een haar die qua dna matchte met het spermaspoor dat werd gevonden op haar lichaam. Dat was zondagavond wat mij betreft het meest bijzondere element uit de uitzending van Peter R. de Vries. Daarmee staat nagenoeg vast dat de aansteker van haar moordenaar was. Dat dader en slachtoffer elkaar mogelijk kenden was al veel langer een scenario.
Er werd in de afgelopen jaren al veelvuldig aandacht gevraagd voor de bijzondere aansteker. Het lijkt dus vrijwel zeker dat Marianne haar moordenaar kende. Of kort voor de moord ontmoet had. Hoe belandt de aansteker anders in haar tas? De theorie die al langer bestaat is nu door technisch bewijs (de haar) gestaafd. Het scenario leek door de uitzending nieuw, maar dat is niet zo. Media tuinden er in. Gebrek aan eigen research. Belletje met OM was genoeg geweest..
Aandacht voor cold case zaken in de media levert weliswaar veel tips op, maar trekt onderzoek naar een oude, onopgeloste moord niet vlot. Door ontwikkelingen op technisch vlak worden ze wel alsnog opgehelderd.
Dat blijkt uit onderzoek naar opgeloste cold case zaken in Nederland. Een rechercheur van het noordelijke rechercheteam keek bij zes korpsen in Nederland naar de manier waarop onopgeloste, zware misdrijven werden opgelost.
Jolanda Meijer (1998): vermistDe moord op Els Slurink (1997)
Cold case zaken worden vooral opgehelderd door ontwikkelingen op het gebied van techniek. Soms zijn er getuigen die na jaren gezwegen te hebben, alsnog gaan praten. Media-aandacht genereert wel tips, maar tot een doorbraak leidden ze voor zover bekend niet.
Toch blijven de cold case teams graag samenwerken met media. Ook tips die niet voor een doorbraak zorgen kunnen nieuwe inzichten geven. En bovendien is het natuurlijk mogelijk dat in de toekomst wel een keer de gouden tip over een onopgeloste, oude zaak binnenkomt.
Sinds 2000 zijn in Groningen,Drenthe en Friesland (die één gezamenlijk cold case team hebben) acht moord- en doodslagzaken die jarenlang vastzaten, opgelost. Bij één heropend onderzoek bleek de verdachte van een dubbele moord in Groningen al dood.
De meest recente opgeloste oude, opgeloste moord is die op de Drentse Andrea Luten uit 1993. Voor de moord werd in 2010 na een dna-match een man uit Hoogeveen aangehouden en veroordeeld.
Het aantal onopgeloste moord- en doodslagzaken in het Noorden neemt de laatste jaren toe. Tussen 2000 en 2006 kregen de drie korpsen er drie cold case zaken bij. In de laatste zes jaar waren dat er vijf. Een zesde onopgeloste moord, de liquidatie van de Leeuwarder Tevfik Igli (2008), is niet opgenomen in het cold case rijtje. Het onderzoek naar de moord op de Groninger Nico Leeuwe in september 2011 loopt nog.
Dit artikel is een gedeelte van een groot bijlageverhaal dat vandaag (10 maart 2012) in Dagblad van het Noorden is te vinden.
Voor meer verhalen over onopgeloste moord- en doodslagzaken: hier
Cold case in het Noorden
De lijst met onopgeloste misdrijven van het noordelijke cold case team telt 26 namen. Zeven onopgeloste moord- en doodslagzaken en een verkrachtingszaak uit het Noorden werden in het afgelopen decennium alsnog opgehelderd. Voor de duidelijkheid: er zijn onopgeloste moordzaken die (nog) niet op de cold case-lijst van de recherche staan. Of het onderzoek loopt nog, of er is besloten om de zaak niet op de lijst te zetten (Tevfik Igli in Friesland bijvoorbeeld).
Acht opgelost, nog 25 te gaan
Simone de Laat, Ferwerd (Fr) 1989: vermoord
