(lees ook hieronder: wie is Loi Wah C.?)
De Haagse rechtbank heeft staatssecretaris Teeven een tik op de vingers gegeven. Die heeft bij de beoordeling van een gratieverzoek van een levenslanggestrafte, steken laten vallen. En het ontbreekt ten onrechte bij de gedetineerde aan perspectief op vrijlating.
De voorzieningenrechter deed gisteren uitspraak in een kortgeding dat door Loi Wah C. (56) en zijn Groninger advocaat Mathieu van Linde was aangespannen. C. zit sinds 1987 vast voor een viervoudige moord in Rotterdam en is één van drie mannen die al langer dan 25 jaar gedetineerd zijn. Hij verblijft nu in de PI Veenhuizen.
C. en Van Linde eisten directe vrijlating na afwijzing van het vijfde gratieverzoek van C. Volgens Van Linde ontbreekt ieder reëel perspectief op vrijlating en is de staat nog niet begonnen met resocialisatie-activiteiten voor C. En dat is in strijd met Europese jurisprudentie.
De Haagse rechter bepaalde niet dat C. onmiddellijk op vrije voeten moet komen, maar eiste wel van de staat dat er binnen twee weken een begin moet worden gemaakt met resocialisatie-activiteiten die gericht zijn op terugkeer van de gedetineerde in de maatschappij.
Het Europese Hof bepaalde onlangs dat er altijd perspectief moet zijn op vrijlating en dus resocialisatie. Teeven stelt dat levenslang levenslang is en dat daarom resocialisatie niet aan de orde is.
De rechter oordeelde gisteren dat de staatssecretaris bij het beoordelen van het gratieverzoek een resocialisatierapport had moeten meewegen. Maar dat is er dus niet. De advocaat moet, als dit rapport er alsnog ligt, een nieuw gratieverzoek indienen met de bevindingen van het resocialisatierapport.
Het Haagse gerechtshof dat moet adviseren over de gratieverzoeken, heeft in de beoordeling van het vijfde verzoek al aangegeven in te willen stemmen met het gratieverzoek. Het deed dat nog niet, omdat er nog geen resocialisatierapport lag.
Het is niet voor het eerst dat Teeven op de vingers wordt getikt door een rechter over levenslang. Het gebeurde ook al bij de levenslanggestrafte Cevdet Y. Zo weigerde Teeven Y. op onbegeleid verlof te sturen na eerder begeleid verlof. De rechter in Den Haag stelde dat dit onrechtmatig was. Ook de Raad voor de Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) tikte het ministerie al op de vingers in levenslang-zaken.
De uitspraak van de rechter kan grote gevolgen hebben voor de tenuitvoerlegging van de straf levenslang in Nederland.
Lees ook: Teeven, een politieke Houdini?
Lees hier het vonnis
Wie is Loi Wah C.?
De tot levenslang veroordeelde Loi Wah C. heeft van de 37 tot levenslang gestraften in Nederland de meeste gratieverzoeken ingediend. Hij zou al in 2009 in vrijheid gesteld moeten zijn.
In de bajes Norgerhaven in Veenhuizen stond op de afdeling van C. jarenlang een planbord met daarop de datum waarop hij vrij zou komen: 5 december 2009. Een datum die ook op de registratiekaart van de penitentiaire inrichting stond. Een jaar of tien geleden werd de datum op het bord en het kaartje verwijderd.
Het is symbolisch voor het gekenterde beleid bij het ministerie van Justitie over de tenuitvoerlegging van de straf levenslang. Voorbereiding op terugkeer in de samenleving zoals vroeger? Niet nodig. Levenslang betekent zitten tot de dood. Daarin is het departement kraakhelder.
C. zit sinds oktober 1987 vast. Hij werd in 1989 door het Haagse hof veroordeeld tot levenslang voor de moord op het gezin Tang in Rotterdam. Een beestachtig delict, waarbij een baby, een peuter en hun ouders werden doodgestoken. C. heeft een gedeeltelijke bekentenis afgelegd. Hij zou de daders binnen hebben gelaten, maar niet gestoken hebben.
De Chinees is een van de drie levenslang gestraften die al meer dan 25 jaar vastzitten. Behalve C. zijn dat drievoudig kindermoordenaar Koos H. uit Den Haag en Cevdet ’Ted de Turk’ Y., die zes cafébezoekers doodde in Delft.
C. is de enige ‘levenslange’ die in een tbs-kliniek verblijft. Onlangs bepaalde de rechter dat hij op onbegeleid verlof mag. Het ministerie probeert al jaren het verlof van Y. te blokkeren. Het werd op de vingers getikt door de Raad voor de Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming. Die maakte gehakt van de halsstarrige houding van de staatssecretaris van Justitie.
Het ministerie schermt met nabestaanden van C., die fel tegen vrijlating zijn. Het gaat om twee tweede-en derdegraads familieleden. C. heeft aangegeven dat hij na vrijlating bereid is om naar Hongkong te vertrekken. De impact van zijn vrijlating zou dan minder groot zijn.