In Assen start vandaag het proces (pro forma) tegen de ‘moordbroers’ uit Hoogeveen, Admilson (29) en Marcos R. (28). De twee is drie keer moord in vereniging ten laste gelegd, op Berend Smit uit Dwingeloo (nov 2012) en Jan en Greet Veenendaal uit Exloo (juli 2013). De broers zijn volgens het OM aanwezig bij de behandeling van hun zaak.
Kort voor hun aanhouding begin maart had de politie nog vrijwel niets aan bewijs tegen de twee. Dankzij een truc en het feit dat de broers nogal praatgraag waren kon de politie ze alsnog oppakken.
De NRC meldde nog een aardig nieuwtje dit weekend. Admilson R. probeerde kort na zijn arrestatie te ontsnappen. Ver kwam hij niet. De twee hebben inmiddels een volledige bekentenis afgelegd. Ze pleegden de moorden omdat ze platzak waren.
Lees hier de onthullingen in DvhN over de arrestatie en het verleden van de broers (5 maart) en de wijze waarop ze gepakt konden worden (3 april) :
Lees ook het interview met de dochter van het omgebrachte echtpaar uit Exloo: In één klap beide ouders kwijt
UPDATE De advocaten van de broers R. hebben bij de rechtbank aangegeven dat ze een traumadeskundige en een neuropsycholoog willen oproepen als getuigendeskundigen. Volgens de advocaat van Admilson kan zijn oorlogsverleden een trauma hebben veroorzaakt.
De raadsman van Marcos R. , Gerard Spong, wil een specialist op het gebied van neuropsychologie horen. Hij noemde het onbegrijpelijk dat twee broers zonder antecedenten zomaar ineens zijn gaan moorden. Mogelijk is er iets mis met hun hersens. Spong vindt het ook van groot belang dat de biologische ouders van de broers in Brazilië worden gehoord.
Marcos en Admilson zouden verschrikkelijke zaken hebben meegemaakt in hun jeugd. Zo werden ze op hun vierde en vijfde gescheiden van hun twee andere broers.
Spong nam een voorschot op de strafeis. Hij noemde levenslang niet irreëel. En daarom moet volgens hem alles uit de kast gehaald worden om te achterhalen wat de broers ertoe bracht om te moorden.
Een bijzondere rol is weggelegd voor een bankje ergens bij Exloo. Admilson S. zou hier stemmen hebben gehoord die hem opdroegen te moorden. Op het bankje zou ‘Devil’ staan. Het bankje is nog niet gevonden. De advocaten van Admilson willen dat hun cliënt de mogelijkheid wordt gegeven om onder politiebegeleiding de bank op te zoeken.
Het proces gaat op 5 augustus verder. De verdachten gaan nog naar ter observatie naar het Pieter Baan Centrum (PBC).
NB: de rechtbank heeft de verzoeken van de advocaten afgewezen. De rechtbank vindt dat het PBC nu aan zet is. Pas daarna moet blijken of aanvullend onderzoek nodig is.
Eén van de twee Hoogeveeners die maandag zijn opgepakt voor de moord op Berend Smit uit Dwingeloo en het echtpaar Veenendaal uit Exloo, was militair in Afghanistan.
Admilson R. (29) werkte op de Johannes Postkazerne in Havelte en was onder meer duiker. Hij is twee keer uitgezonden naar Afghanistan. In 2010 veroorzaakte hij met een maat een ontploffing in een Bushmaster, een gepantserd voertuig bestand tegen bermbommen. Hem werd onzorgvuldigheid verweten, maar zijn zaak werd geseponeerd. In 2012 verliet R. het leger.
Admilson en zijn broer Marcos (28) werden maandagavond door een arrestatieteam in hun koopwoning aan de Hoofdstraat in Hoogeveen opgepakt. De geadopteerde Brazilianen worden verdacht van de moord op Berend Smit (55) en de dubbele moord op Jan en Greet Veenendaal (77).
Berend Smit werd op 4 november 2012 doodgeschoten in een bos bij Spier, toen hij daar zijn hondjes uitliet. Dagblad van het Noorden meldde eerder al dat Smit is doodgeschoten met een specifiek wapen dat wordt gebruikt in het leger. Mogelijk een Glock 17. Bij de arrestatie van de broers is geen vuurwapen gevonden.
Op de plek waar Smit werd doodgeschoten vond de recherche dna van de vermoedelijke dader of daders. Het dna werd gecheckt in de landelijke databank, maar gaf geen match. Het Nederlands Forensisch Instituut gaat nu kijken of het dna van de verdachten overeenkomt met het dna dat in het bos werd gevonden
Het lichaam van Smit lag op 30 meter van een druk bewandeld pad
De telefoon van de doodgeschoten Smit straalde op 4 november 2012 kort na de moord nog een zendmast aan in Hoogeveen, de woonplaats van de verdachten. Daarna kwam er geen signaal meer.
De politie had de broers R. al langer in beeld als verdachten voor de moord op Berend Smit. Maandagavond raakte het onderzoek in een stroomversnelling na ontwikkelingen in het onderzoek naar de moord op het echtpaar Veenendaal uit Exloo. De politie besloot toen om de broers op te pakken. De gearresteerde broers hebben geen noemenswaardig justitieel verleden.
Het vermoedelijke motief voor de moorden op Jan en Greet Veenendaal en Berend Smit is volgens de politie roof. Uit de woning van het echtpaar waren telefoons, een iPad en een bankpas meegenomen. Met de pas is in Assen gepind. De twee verdachten probeerden de moord op zelfdoding te laten lijken. Ook met de bankpas van Berend Smit is gepind.
Ciska, de vriendin van Berend
De vriendin van Berend Smit werd maandag kort na de inval in de woning van de broers geïnformeerd over de aanhouding. ,,De arrestatie is mooi en hoopgevend, maar ik hou een slag om de arm. Eerst maar eens zien hoe het onderzoek nu loopt’’, aldus Ciska Postma.
Lees hier het interview met de dochter van het vermoorde echtpaar in Exloo
Een bizarre ontwikkeling in de onderzoeken naar de moorden op Berend Smit (Dwingeloo) en Jan en Greet Veenendaal (Exloo). Vannacht heeft een arrestatieteam in Hoogeveen twee broers van 28 en 29 opgepakt op verdenking van betrokkenheid bij de moorden uit 2012 en 2013.
Check op DvhN (Mick van Wely en Willem Dekker) alle laatste ontwikkelingen.
Meer over de Drentse moorden
In Dagblad van het Noorden verschijnt woensdag een uitgebreide productie over de aanhouding van de verdachten voor de moorden in Exloo en Dwingeloo. Met reacties uit de flat in Hoogeveen waar de broers R. wonen die maandagavond door een arrestatieteam werden aangehouden, een verhaal over het onderzoek naar de dubbele moord in Exloo en nieuws over de twee verdachten. Vrijdag volgt een groot interview met de kinderen van het vermoorde echtpaar Veenendaal uit Exloo.
Nieuws in de Dwingelder moordzaak. De politie beschikt over DNA van de vermoedelijke dader. Het spoor heeft nog geen hit opgeleverd in de nationale en internationale DNA databanken.
Berend Smit werd een jaar geleden (4 november) doodgeschoten in een bos tussen Spier en Dwingeloo. Waarom, is volstrekt onduidelijk. De recherche denkt na een jaar onderzoek nog aan twee opties: of Smit was op het verkeerde moment op de verkeerde plek of hij was slachtoffer van een uit de hand gelopen beroving.
Berend Smit
Het wapen waarmee Smit is gedood, is een 9 millimeter vuurwapen. Het zou gaan om een zeer specifiek wapen, mogelijk een leger- of politiewapen, zoals een Glock 17. Justitie wil hier niet over in detail treden.
Telecom-onderzoek leert dat de vermoedelijke dader of daders na Dwingeloo naar Hoogeveen zijn gegaan. Hier zijn ze ongeveer een uur (rond zessen) ergens geweest, mogelijk bij de McDonald’s.
De telefoon van Smit heeft na Hoogeveen nog een mast in Dedemsvaart aangestraald.
Het bericht van eerder vandaag op de site van Dagblad van het Noorden:
Even de hondjes uitlaten. Zo trekt Berend Smit (55) op 4 november de deur van zijn huis in Dwingeloo dicht. Een gewone man, een gewone dag. Smit wordt drie dagen later dood gevonden in een bos. Onder wat bladeren. Doodgeschoten. Het betekent een bijna onmogelijk dossier voor politie en het openbaar ministerie.
Koopzondag op de hei. Zo lijkt het die vierde dag van november in Nationaal Park Dwingelderveld. De zon lokt natuur-en sportliefhebbers naar de hei en de bossen. Het is druk in het schilderachtige, typisch Drentse gebied tussen het dorpje Dwingeloo en de drukke A28.
Ook Berend Smit trekt er om even voor half drie ’s middags op uit. De blonde en bebrilde salesmanager van Sneek Hout in Den Ilp kan dat weer. Zijn schouder is redelijk hersteld van een val van de trap thuis en de schouderoperatie die hier op volgde.
In het omcirkelde gebied werd Smit gevonden
In zijn zwarte Peugeot 508 rijdt de als joviaal, charmant en charismatische bekend staande Smit over de kronkelende N855 vanuit Dwingeloo naar het bos om te wandelen met zijn twee Shih Tzu-hondjes Guusje en Missy. Hij parkeert zijn auto op een parkeerplaats tussen de A28 en Dwingeloo en praat hier nog even met een bekende.
Aan het eind van de middag kijkt zijn vriendin Ciska Postma thuis op de klok. Waar blijft haar vriend? Het wordt vijf uur, zes uur. De ongerustheid wordt beknellend. Om half zeven pakt de vrouw die Smit vijf jaar geleden via een datingsite leerde kennen, de telefoon. Ze waarschuwt de politie. De politie Noord heeft er een vermissing bij.
Zondagnacht om twee uur vinden agenten de auto van Smit op een carpoolplek aan de Spieregerweg, vlakbij de A28. Een paar kilometer verwijderd van de plek waar hij vermoedelijk is gaan wandelen met de honden.
Maandagochtend 5 november kijkt een voorbijganger op de parkeerplaats van zwembad de Paasbergen vreemd op. Hij hoort geblaf uit een grote, rode bladcontainer. Bovenop de bladeren ligt één van de twee hondjes van Smit en Ciska. Een dag later duikt het tweede hondje Guusje op bij de woning van Smit en zijn vriendin Ciska.
De auto, de twee hondjes: die zijn terecht. Maar Smit is spoorloos. Politiemensen, familieleden en vrienden van Smit beginnen maandag wanhopig het bosgebied aan de Spieregerweg bij de A28 uit te kammen. Het levert allemaal niets op.
ME’ers kammen het bosgebied uit
Woensdag kammen leden van de Mobiele Eenheid het bos uit. Een ME’er loopt iets van het pad af, dat langs een monument voor een in de oorlog gefusilleerde boswachter loopt.
In een greppel op zes meter afstand van het pad ontwaart hij wat kleuren. Als de ME’er dichterbij komt ziet hij het lichaam van een man. Het is Berend Smit.
Sectie leert dat hij door pistoolschoten om het leven is gebracht. Het lichaam werd, zo lijkt het, haastig weggemoffeld. Een Team Grootschalige Opsporing stort zich op de moord. Forensisch specialisten doen onderzoek op de plek waar Smit is gevonden, de auto van Smit gaat naar het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) in Rijswijk voor sporenonderzoek en de politie houdt een passantenonderzoek.
De politie heeft niet één plaats delict, maar drie. De greppel waar Smit is gevonden, de parkeerplaats bij het zwembad waar het hondje werd gevonden en de carpoolplaats waar de auto van Smit stond.
Op een bord in het politiebureau in Meppel tekenen rechercheurs scenario’s uit. Mogelijke achtergronden van de moord. Het motief is onduidelijk. Smit lijkt een man
Alex Wiegmink
met een onbesmuikt verleden en van recente bedreigingen is niets bekend.
De moord vertoont op het eerste gezicht wat parallellen met de bekende Posbank-moord. Alex Wiegmink verdween in 2003 tijdens het joggen in de bossen bij Rhenen. Hij werd later tachtig kilometer verderop dood in een kofferbak gevonden. Wiegmink was ook een man met een vlekkeloos verleden.
Wat kan het motief zijn bij de moord op Smit? De recherche schetst vier scenario’s:
Het scenario ’verkeerde man op de verkeerde plek’: mogelijk was Smit onbedoeld getuige van een misdrijf. De Dwingelder zag iets wat hij niet mocht zien. Een drugsoverdracht, een bedreiging of een simpele poging om een auto te stelen.
Het scenario ’roof ’: iemand wilde Smit in het bos beroven. Van zijn horloge, telefoon of auto. De daders raakten in gevecht met hem of schoten hem simpelweg dood om herkenning te voorkomen. Misschien had Smit iets in zijn bezit waarvan niemand het bestaan weet.
Het scenario ’wraak’: een persoonlijk conflict werd Smit fataal. Een vete. Iemand wilde hem straffen voor iets of had een andere reden om hem te doden. Of te laten doden.
Het scenario ’vergissing van persoon’: de onfortuinlijke Smit werd aangezien voor een ander. De verkeerde persoon is doodgeschoten.
Er is een gebeurtenis die past binnen het derde scenario: dat van het persoonlijke
De container waarin het hondje werd gevonden
conflict. Het is vreemd dat het hondje in een bladcontainer is gevonden, 4,5 kilometer verwijderd van het plek waar Smit is gevonden. Niet in de richting van Spier waar de auto van Smit werd gevonden, maar de tegenovergestelde kant op.
Het hondje is er ingegooid. Alsof iemand wilde voorkomen dat het hondje weg zou lopen. Bekommert iemand die in staat is om een man dood te schieten zich om het lot van een hondje? Of moest het van iemand per se gespaard worden?
Het is een vraag die de recherche tart. Een antwoord is er niet. Naast de container prijken bandensporen. Iemand is met hoge snelheid weggereden. Dwars over een stuk gras. Hij nam vlakbij de container een bocht niet eens.
Terwijl op zondagmiddag 16 november vriendin Ciska en vrienden en familieleden bedroefd afscheid nemen van Smit in de Vennekerk in Winschoten, pluist de recherche telefoongegevens uit.
Iedereen die in de buurt van de vindplek van het lichaam van Smit is geweest met een telefoon wordt in kaart gebracht. Dit onderzoek kan een verdachte of meerdere verdachten naar voren schuiven.
Ciska, de vriendin van Berend
’Telecom-onderzoek’ in een bosgebied zou makkelijker moeten zijn dan in een stedelijke omgeving met talloze bellers. Maar alles wat nu tegen kan zitten, zit tegen.
“Er is in het hele gebied maar één telefoonmast die telefoons registreert. Bovendien zijn er twee drukke wegen waarop automobilisten rijden die de mast aanstralen met hun telefoons. Het was ook nog eens een drukke dag. Er zijn dus ontzettend veel telefoonnummers”, legt officier van justitie Pieter van Rest uit.
Een ander probleem: door een grote brand bij provider Vodafone in Rotterdam eerder dat jaar, belanden telecom-gegevens veel later bij de recherche.
De oplossing ligt misschien in Dedemsvaart
Toch is er een meevaller. De mobiele telefoon van Smit is meegenomen. De recherche gaat ervan uit dat het de daders zijn die ermee zijn gaan rijden. De telefoon heeft eerst een mast in Hoogeveen aangestraald en daarna eentje in het nabijgelegen Dedemsvaart. In Hoogeveen was de telefoon ongeveer een uur en in Dedemsvaart liep het spoor dood.
Van Rest:”Met de telefoon is niet gebeld. Het toestel is nooit meer boven water gekomen.” De sleutel voor de oplossing ligt dus mogelijk in Dedemsvaart. Rechercheurs spitten en denken, maar een link tussen de plaats en Smit of zijn sociale omgeving is er niet.
Goed nieuws komt van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Er zijn bij de vindplek van het lichaam van Berend Smit sporen gevonden van de waarschijnlijke dader of daders. Van Rest: “Wat precies zeggen we niet uit onderzoeksbelang. Maar ze kunnen leiden naar een dader en ook dienen als bewijs.”
Mooi allemaal, maar ruim zeven maanden later zit de recherche toch met een moordonderzoek zonder concreet zicht op een dader. Wat ze ook doen, de rechercheurs komen geen stap verder. Een taai dossier.
Overzicht: Dwingeloo, de vindplek van Smit, Hoogeveen en Dedemsvaart
Van de 25 rechercheurs die in november het raadsel probeerden te ontrafelen, zijn er nog zes over. De politie in het Noorden heeft het druk met negen nieuwe moordzaken met elf slachtoffers, maar blijft speuren naar de moordenaar of moordenaars naar Smit.
Als het onderzoek uiteindelijk niets oplevert, slokt de unit cold case van de noordelijke recherche de zaak op. Voor de nabestaanden blijft de prangende vraag ’waarom’. “Toch fijn dat er een nieuwe aanwijzing is: het spoor naar Dedemsvaart. Dat geeft nieuwe hoop en leidt mogelijk tot de oplossing”, laat Ciska eind juni weten.
Meer dan honderd getuigen
Het Openbaar Ministerie zegt al het mogelijke gedaan te hebben om de moord op te lossen. Naast het telecom-en forensisch onderzoek zijn er bijvoorbeeld meer dan honderd getuigen gehoord en heeft Opsporing Verzocht twee keer aandacht besteed aan de moord.
De recherche heeft ook twee ’profilers’ ingezet. Profilers proberen op basis van beschikbare informatie en beeld te schetsen van een dader en zijn herkomst. Justitie wil niets zeggen over de conclusies van de twee, behalve dat ze ’richtinggevend’ zijn. Er is tot nu toe niet één verdachte geweest. Voor de gouden tip is een beloning uitgeloofd van 15.000 euro.
Twee getuigen heeft de politie niet kunnen vinden. Op de dag dat Smit moet zijn vermoord, zagen wandelaars twee lichtgetinte mannen in sportkleding bij de plek waar Smit werd gevonden en op de parkeerplaats bij het zwembad. Of dit dezelfde personen zijn, is niet duidelijk.
Reacties
Dit verhaal is eerder gepubliceerd in Dagblad van het Noorden. Het leverde meerdere reacties op. Twee ervan gingen over een mogelijk vijfde scenario.
Smit zou volgens dat scenario verantwoordelijk gesteld zijn voor het verlies van een partij drugs die verstopt was in een hout. Hij werkt immers voor een bedrijf dat hout importeert.
Regelmatig worden drugs in Zuid-Amerika verstopt in partijen hout. Al dan niet zonder medeweten van het bedrijf dat het hout importeert of vervoert. Smit kan bedoeld of onbedoeld hierbij betrokken zijn geraakt. De recherche zegt dat uit het onderzoek niets is voortgekomen dat dit scenario ondersteunt.
Het programma Opsporing Verzocht besteedt dinsdagavond aandacht aan de moord op Berend Smit (55). Het lichaam van de man uit Dwingeloo werd woensdagmiddag door de Mobiele Eenheid gevonden in een bosperceel vlakbij Spier (Drenthe). Hij bleek te zijn doodgeschoten. Onder wel erg vreemde omstandigheden.
De raadsman van Marcos R. , Gerard Spong, wil een specialist op het gebied van neuropsychologie horen. Hij noemde het onbegrijpelijk dat twee broers zonder antecedenten zomaar ineens zijn gaan moorden. Mogelijk is er iets mis met hun hersens. Spong vindt het ook van groot belang dat de biologische ouders van de broers in Brazilië worden gehoord.
