Jan en Greet Veendendaal (beiden 77) uit Exloo werden vorig jaar in hun woning omgebracht. Dochter Marjan raakte in één klap beide ouders kwijt. ,,Het leven is eindig voor iedereen. Maar moest dat op deze manier?’’
Vanaf de dag dat haar ouders dood in hun woning in Exloo zijn gevonden, wist dochter Marjan Veenendaal (48) dat ze vermoord waren. ,,Ze stonden midden in het leven. Zelfmoord kon gewoon niet. Ook al leek het er misschien op.’’
Jan en Greet Veenendaal vonden het jammer dat dochter Marjan in 2011 vertrok naar Ameland. Ze verruilde haar werk in Dierenpark Emmen voor een baan op het waddeneiland. Marjan werd boswachter. Haar woning aan de rand van Nes staat in een prachtige, bosrijke omgeving.
Toen Marjan nog in de omgeving van Exloo woonde, zag ze haar ouders bijna wekelijks. ,,Ik ben in Exloo grootgebracht. Mijn ouders woonden sinds 1973 in de bungalow aan de Bosrand. Ze hebben het huis laten bouwen.’’ Jan werkte bij de machinefabriek Porter in Klazienaveen, gespecialiseerd in koppelingen en schijfremmen. Greet was lerares op huishoudschool in 2e Exloërmond.
De twee waren actieve zeventigers. Greet tenniste bij de plaatselijke club, Jan deed dat tot voor kort ook, maar door een slechte knie ging dat niet meer. Ze maakten reizen over de hele wereld. Naar Florida, Hawaï. ,,Nu stond een reis gepland naar Vietnam. Geef ze eens ongelijk. Ze hadden hard gewerkt en genoten nu.’’
Eind juli vorig jaar was het warm. Tot in de late uren zaten mensen buiten. Waarschijnlijk zaten Jan en Greet op het terras achter hun slaapkamer van de bungalow aan de Bosrand. ,,Het waren echte buitenmensen. Moeder zat er vaak met een wijntje en pa met een blikje bier.”
Op 28 juli belde Marjans broer Marten uit Duitsland bezorgd op. Hij kreeg zijn ouders niet te pakken. ,,Ik zei nog: joh, ze zijn aan het fietsen. Toen probeerde ik ze te bellen en hoorde een bericht op de voicemail. Die spraken ze normaal gesproken nooit in. Ik wist meteen dat het mis was en belde 112.’’
Marjan belde ook haar vriend Pietjaap, die aan de wal was voor zijn werk. Hij ging samen met de politie naar de woning. ,,Die vonden mijn ouders. Pietjaap riep gelijk: dit is moord!’’
De wereld van Marjan stortte in. ,,Ik moest mijn broer in Duitsland bellen dat ze vermoord waren en mijn kinderen uitleggen wat er was gebeurd met opa en oma. Daar sta je dan ineens op een uitvaart met je broer. Twee kisten naast elkaar.’’
Gevoelens van boosheid en onbegrip overheersten. ,,We hebben onze ouders op een heel onwaardige manier verloren en konden niet eens afscheid van ze nemen. Dat is keihard. Dat je ineens beide ouders kwijt bent, is niet te bevatten. Je bent in een keer wees. Het leven is eindig voor iedereen, maar moest dat op deze manier?’’
Bizar is dat de daders een aantal uren met het echtpaar in de woning hebben doorgebracht. Om twaalf uur ’s nachts is nog op de laptop van het echtpaar ingelogd. ,,Om die tijd lagen mijn ouders normaal te slapen.’’
Jan heeft om twee uur ’s nachts de voicemail van de telefoon ingesproken, zo bleek uit onderzoek. Met de mededeling dat ze drie weken op vakantie gingen. De daders wilden het misdrijf waarschijnlijk verdoezelen, wellicht om tijd te winnen.
,,Ik vraag me af hoe mijn ouders de laatste uren hebben doorgebracht. Hebben ze geleden? Hadden ze angst? Mijn vader kennende heeft hij een scenario bedacht om levend uit de situatie te komen. Ik denk ook dat hij probeerde de regie te houden.’’
Marjan sprak met buren. Een week voor de moord was er ingebroken bij de achterburen. Misschien waren het dezelfde daders. ,,Op een gegeven moment ga je zelf rechercheren. Iedereen is verdachte. Je gaat nadenken: waar was jij? Wat deed hij toen?’’
In het dorp deden de wildste geruchten de ronde. Jan en Greet zouden zeer vermogend zijn en met insuline zijn omgebracht. ,,Dat is confronterend en erg vervelend. Mijn ouders hebben alles zelf opgebouwd en waren helemaal niet rijk.’’
Er zijn waardevolle spullen uit de woning verdwenen en met een bankpas is een dag na de vondst van het echtpaar gepind in Assen. Toch sprak de politie niet van moord. Er waren geen sporen van inbraak en de doodsoorzaak van Jan en Greet was niet vast te stellen.
,,Ik had van de daken willen schreeuwen dat mijn ouders vermoord waren, maar kon dat niet doen. Voor de buitenwereld leek het alsof de politie weinig deed, maar al die tijd hebben rechercheurs hard doorgewerkt. Ik snap die tactiek wel en ben erg over ze te spreken. Ik ben goed op de hoogte gehouden van alle ontwikkelingen.’’
Pas in januari hoorde Marjan van de politie dat Jan en Greet met zekerheid moedwillig waren omgebracht. Toen lagen het sectierapport en andere forensische rapportages bij de politie.
Meteen nadat in Hoogeveen maandagavond de broers Admilson (29) en Marcos R. (28) waren opgepakt voor de dubbele moord in Exloo en op Berend Smit in Dwingeloo, werd Marjan geïnformeerd over de arrestatie.
,,Mooi dat er twee mensen minder zijn die kwaad kunnen doen, dacht ik. Maar erg opgelucht was ik niet. Eerder gematigd blij. Het zijn verdachten, er komt nog een heel onderzoek achter vandaan.’’
Dit jaar begint het proces tegen de verdachten. Marjan zit er niet op te wachten. ,,Krijg je die ellende weer. Ik weet niet of ik er naar toe ga. Of dat ik iets ga zeggen. Dat moet ik nog met mijn broer bespreken.’’
Nabestaanden hopen vaak dat ze na de verhoren of tijdens het proces in de rechtbank antwoord krijgen op hun vragen. ,,Ik vraag me af of duidelijkheid ook bevredigend kan zijn. Maar ik vraag me ook af: wil ik wel alles weten? Marjan wordt even boos. ,,Stelletje oetlullen. Ze hebben zo veel ellende aangericht. Schandalig. Ze zagen geen andere uitweg dan moord.’’
Marjan zegt kapot te zijn en probeert zich met familie en kinderen in deze lastige periode staande te houden. ,,Emoties gaan op en neer. Andere moordzaken komen nu ineens dichtbij. Je realiseert je hoe families verschrikkelijk hebben geleden. Zoals de familie van Marianne Vaatstra en de weduwe van Berend Smit.’’
Exloo heeft een heel andere betekenis voor Marjan gekregen. ,,Exloo is niet meer het Exloo waar we onbezorgd zijn opgegroeid. Het is verschrikkelijk nu in het ouderlijk huis rond te lopen. Het is een zielloos huis.’’
Door Mick van Wely en Willem Dekker
Info of reageren? mickvanwely@gmail.com
NB. De foto’s van Marjan en de ouders zijn specifiek verstrekt aan Dagblad van het Noorden. Op verzoek van de familie: niet kopiëren zonder toestemming van Mick van Wely of M. Veenendaal