(zie update onderaan!)
In Groningen, Drenthe en Friesland is tot dusver dit jaar, voor zover bekend, één persoon door geweld om het leven gekomen. Dat is bijzonder. In ieder geval in de afgelopen twintig jaar is dit niet voorgekomen. Het Noorden telt, over het laatste decennium gemeten, gemiddeld per jaar 8,9 moord- en doodslagzaken. Het aantal moorden is bijna gehalveerd in twintig jaar.
Slechts eenmaal tuigde de politie in Noord-Nederland in 2012 een Team Grootschalige Opsporing (TGO) op. Dat was nadat op 4 februari de Veendammer Ertas Cakici werd doodgeschoten in café Het Kleine Kroegje aan de Nieuweweg in Groningen.
Noch in Friesland, noch in Drenthe kwam iemand dit jaar tot dusver door geweld om het leven. Eén kanttekening: in april meldde een vrouw uit Assen zich bij de politie met het verhaal dat ze haar baby om het leven had gebracht. Sectie heeft echter nog niet uitgewezen wat de doodsoorzaak is. Ook met deze zaak meegeteld, blijft het cijfer het laagst van de afgelopen 20 jaar.
Uit een analyse van de gegevens van mijn eigen dossier moord/doodslag en de lijsten van weekblad Elsevier (houdt al jaren de moord-en doodslagzaken in Nederland bij) blijkt dat het aantal moorden in de drie noordelijke provincies het afgelopen decennium flink is gedaald ten opzicht van de tien jaar ervoor. De daling is sterker dan de landelijke teruggang.
Vraag iemand hoeveel moorden er jaarlijks worden gepleegd in Nederland en het antwoord schommelt meestal tussen de 500 en 1000. Maar nee: in 2011 bijvoorbeeld kwamen ‘slechts’ 163 mensen door geweld om het leven. Tussen begin 1992 en eind 2001 bedroeg het aantal moord- en doodslagzaken in Nederland jaarlijks gemiddeld 253. Het decennium erna 180. Een daling van bijna 30 procent.
Tussen begin 1992 en eind 2001 werden in Groningen, Drenthe en Friesland 153 mensen omgebracht. In de tien jaar daarop waren dat er 89. Vermissingen, ook al gaat de politie uit van moord, zijn niet meegenomen. Een daling dus van iets meer dan 41 procent. Drenthe kent als enige van de drie provincies jaren waarin niemand door geweld om het leven werd gebracht.
Verantwoordelijk voor de meeste slachtoffers waren Sietske H. uit het Friese Nijbeets en de ‘Engel des doods’, Martha U. uit Delfzijl. De eerste bracht tussen 2003 en 2009 vier van haar eigen baby’s om. De verpleegster Martha U. werd veroordeeld voor het doden van vier patiënten in het verzorgingstehuis waar ze werkte.
Willem van E. uit Harkstede kreeg in november 2002 levenslang voor het doden van drie vrouwen. Van E. had in de jaren zeventig ook al twee moorden gepleegd.
Zeven keer vond in de laatste twee decennia een dubbele moord plaats. Vier in de provincie Groningen, namelijk in Baflo (2011), Tolbert (2005), Appingedam (2004) en Stadskanaal (2006). Drie keer in Friesland: de dubbele pensionmoord in Anjum (1997), een brandstichting in Sneek waarbij twee bewoners omkwamen (1998) en een dubbele moord op een echtpaar, eveneens in Sneek in 1995.
Het jaar met de meeste moorden in het Noorden was 1993 met 22 zaken. Onderaan staat 2007. In dat jaar kwamen vijf mensen door geweld om het leven. Landelijk was er toen ook een ‘laagterecord’ met 143 moord- en doodslagzaken.
UPDATE: In juli vonden binnen een week twee nieuwe moorden plaats. In Marum werd Jan Elzinga doodgeschoten en in Veendam bracht een moeder haar kind en daarna zichzelf om. De moeder in Assen die zich meldde bij de politie, wordt vervolgd voor moord. Dat heeft justitie in juli bekend gemaakt.)
(Noot: de resultaten zijn onder voorbehoud van lichte wijzigingen in de toekomst. Het moord/doodslagcijfer verandert bijvoorbeeld als bij een vermissing komt vast te staan dat er sprake is van moord.)
Op/aanmerkingen of aanvullingen? mail naar: mickvanwely@gmail.com
Dit najaar verschijnt in Dagblad van het Noorden en op deze website een uitgebreide analyse van 20 jaar moord- en doodslag in de drie noordelijke provincies. Over motieven, oplossingspercentages, wapengebruik , ‘moordplaatsen’ , straffen die zijn opgelegd en de mogelijke redenen voor de daling van het moord/doodslagcijfer.