Vraag iemand een bekende ontvoering te noemen en het gaat al snel over de Heineken-kidnap. Maar er zijn meer spectaculaire en trieste voorbeelden van vrijheidsberovingen waarbij losgeld werd geëist. Sjerp Jaarsma schreef een fraai boek over dit type misdrijf.
In Kidnapping & Losgeld beschrijft Jaarsma gedetailleerd 17 ontvoeringen in binnen- en buitenland. Spraakmakende ontvoeringen in Nederland zijn die van Toos van der Valk, Gerrit-Jan Heijn en Maurits ‘Maup’ Caransa.
Soms zitten er spijkerharde criminelen achter ontvoeringen, soms schlemielen. De ontvoering van Van der Valk werd uitgevoerd door Italianen die in deze tak van criminaliteit gespecialiseerd waren. Achter de kidnap van oud-premier van België, Paul van den Boeynants zaten leden van de Bende van Hamers. Criminelen die rovend en schietend door België trokken en beschouwd werden als staatsvijanden.
Jaarsma weet alles van de Heineken-ontvoering. Daar staat hij om bekend. Maar ook bij de beschrijving van de andere kidnaps laat hij zien geen genoegen te nemen met algemeenheden en feiten die allang bij iedereen bekend zijn. Het boek leest plezierig en de verhalen zijn spannend geschreven.
Het voorwoord is geschreven door Peter R de Vries. Ooit zelf eens slachtoffer van een ietwat sullige ontvoering, die hij in Kidnapping & Losgeld uitvoerig beschrijft.
GRONINGEN De directeur van de FPC Dr. S. van Mesdagkliniek zegt erg in de maag te zitten met de reeks incidenten in de kliniek in de afgelopen tijd.
Volgens Harry Beintema is mogelijk de toename van het aantal patiënten met een complexe problematiek hier debet aan. ,,Ik vind het heel erg wat er is misgegaan. Wij zitten er behoorlijk mee. Dat heb ik ook intern laten merken.”
Een patiënt wordt ervan verdacht in december een vrouw in Groningen tijdens onbegeleid verlof te hebben verkracht. Een andere patiënt werd door drie medebewoners ernstig mishandeld. De tbs’ers zouden mogelijk onder invloed zijn geweest van drugs of alcohol. In het weekend van 3 januari werden methadon en medicijnen gestolen uit een kast, afgelopen zondag woedde kort een brandje in het complex.
Beintema: ,,Het is moeilijk vast te stellen wat de reden is van de incidenten. Onze interne onderzoekscommissie onderzoekt de drie belangrijkste incidenten. De vaste kern is aangevuld met twee deskundigen van buitenaf. Dat is belangrijk: we willen niet alleen ons eigen vlees keuren.”
Er zijn ook al maatregelen genomen. Bij patiënten werd bij doorzoekingen van hun verblijf restanten van de gestolen drugsvoorraad aangetroffen. ,,We hebben de intensiteit van controles opgevoerd. Op de kamers van patiënten, maar ook controles van mensen die in en uit de kliniek gaan. Dat wringt. Aan de ene kant willen we een vrij behandelklimaat, aan de andere kant moeten we meer controleren. De problematiek van de bewoners verandert niet door meer controles.”
Beintema wil niet op de uitkomst van de onderzoeken vooruitlopen, maar denkt dat de oorzaak van de opeenstapeling van incidenten mogelijk ligt in een groter geworden groep patiënten met complexe problematiek.
,,We hebben meer mensen die verstandelijk beperkt, verslaafd, jong en impulsief zijn en een persoonlijkheidsstoornis hebben. Deze groep heeft invloed op het klimaat in de kliniek.”
De Raad van Toezicht van de Van Mesdagkliniek wilde niet reageren op de incidenten.
Persvrijheid en vrijheid van meningsuiting behoren tot de meest voorname verworvenheden van onze samenleving. Daar is soms decennia of zelfs eeuwen voor geknokt. Geen individu of organisatie kan en mag daar een einde aan maken. De aanslag op Charlie Hebdo in Parijs betekent een aanslag op onze samenleving. Toon je respect voor de doodgeschoten journalisten van Charlie Hebdo en andere slachtoffers van de aanslag en plaats een cartoon op twitter, je blog/website of wat dan ook. Je suis Charlie! Terreur wint nooit.
Persvrijheid en vrijheid van meningsuiting behoren tot de meest voorname verworvenheden van onze samenleving. Daar is soms decennia of zelfs eeuwen voor geknokt. Geen individu of organisatie kan en mag daar een einde aan maken. De aanslag op Charlie Hebdo in Parijs betekent een aanslag op onze samenleving. Toon je respect voor de doodgeschoten journalisten van Charlie Hebdo en andere slachtoffers van de aanslag en plaats een cartoon op twitter, je blog/website of wat dan ook. Je suis Charlie! Terreur wint nooit.
Persvrijheid en vrijheid van meningsuiting behoren tot de meest voorname verworvenheden van onze samenleving. Daar is soms decennia of zelfs eeuwen voor geknokt. Geen individu of organisatie kan en mag daar een einde aan maken. De aanslag op Charlie Hebdo in Parijs betekent een aanslag op onze samenleving. Toon je respect voor de doodgeschoten journalisten van Charlie Hebdo en de andere slachtoffers van de aanslag en plaats een cartoon op twitter, je blog/website of wat dan ook. Je suis Charlie! Terreur wint nooit.
Persvrijheid en vrijheid van meningsuiting behoren tot de meest voorname verworvenheden van onze samenleving. Daar is soms decennia of zelfs eeuwen voor geknokt. Geen individu of organisatie kan en mag daar een einde aan maken. De aanslag op Charlie Hebdo in Parijs betekent een aanslag op onze samenleving. Toon je respect voor de doodgeschoten journalisten van Charlie Hebdo en andere slachtoffers van de aanslag en plaats een cartoon op twitter, je blog/website of wat dan ook. Je suis Charlie! Terreur wint nooit.
In 2014 is een record aantal liquidaties gepleegd. Zeker 22 mannen en één vrouw waren slachtoffer van een afrekening. En dat terwijl er tot dusver dit jaar in totaal ‘slechts’ 135 mensen werden omgebracht (bij 132 zaken). Sinds begin jaren negentig is dat aantal niet zo laag geweest.
Dat blijkt uit een eigen overzicht van moord- en doodslagzaken in Nederland. Gemiddeld worden er jaarlijks zo’n tien mensen geliquideerd. In 2013 waren dat er 18. Dat was al flink aan de hoge kant.
Het jaar 2014 telde zeker 23 liquidaties. Bij nog eens zes moorden en een verdwijning is mogelijk ook sprake van een afrekening. Voorbeelden hiervan zijn de moorden op John Wassink en Yvon Pfaff en de verdwijning van de Belg Jelle Leemans. Die is waarschijnlijk in het Zuiden gedood om drugs. Bij de zeven zaken kan sprake zijn van een uit de hand gelopen drugsdeal of ruzie.
Wat opvalt aan de moord- en doodslagzaken van 2014 is dat het ‘minder maar zwaarder is’. Veel zwaar geweld. Grofweg de helft van de misdrijven met dodelijke afloop kent een criminele achtergrond. Het gaat dan om doden bij een gewapende bedrijfs- of woningoverval (zes slachtoffers) en afrekeningen of ruzies/uit de hand gelopen deals in het drugscircuit.
De gemiddelde leeftijd van een liquidatieslachtoffer (in 2014) is 37 jaar. De meeste halen de veertig niet. Het oudste slachtoffer (Rinus Moerer) was 68, het jongste (Mohammed Alarasi) 22.
Er zijn meerdere conflicten die hebben geleid tot liquidaties. Een actie leidt meestal tot een reactie. De meeste doden vielen in de Amsterdamse Mocro-oorlog, met topcrimineel Gwenette Martha als het bekendste doelwit.
Gintas Macionis
Een ander cluster is een Rotterdams/Brabantse drugsoorlog, die het leven kostte aan Rinus Moerer en Rob Zweekhorst. De laatste werd per ongeluk doodgeschoten. Een buurman die erg op hem leek was het beoogde slachtoffer. Waarschijnlijk hoort ook de liquidatie van Gintas Macionis bij deze twee.
Tenslotte zijn er nog de twee moorden op Turken in Rotterdam en Utrecht. De afrekeningen die het leven kostten aan Altan Soysal en Hamdi Bilir houden zo goed als zeker verband met elkaar. Dat heeft ook de politie bevestigd.
Er worden twee oorzaken genoemd: ruzie om een verdwenen partij coke en een zakelijk geschil rond een restaurant. Ruzie over een partij verdwenen coke ligt vermoedelijk ook ten grondslag aan de Mocro-oorlog.
Voor vijf liquidaties heeft de politie één of meer verdachten opgepakt.
Hieronder de lijst met de afrekeningen. Alle personen zijn doodgeschoten. Op twee na allemaal op de openbare weg: in de auto of daarbuiten. In de komende weken volgen meer gegevens over de afrekeningen (bron: eigen archief)
Rob Zweekhorst (44), 1 januari Berkel en Rodenrijs: info
De ‘verwisselliquidatie’ van GGZ-directeur Rob Zweekhorst uit Berkel en Rodenrijs houdt verband met twee andere liquidaties. Die op Rinus Moerer uit Steenbergen en de Litouwer Gintas Macionis uit Huijbergen. Beide werden dit jaar doodgeschoten.
Dat melden twee bronnen. Het openbaar ministerie Zeeland/West-Brabant ‘bevestigt noch ontkent’ deze informatie. ,,We zijn nog volop bezig met het onderzoek”, zegt woordvoerder Martine Pilaar.
Zweekhorst (44) werd op 1 januari doodgeschoten toen hij zijn hondjes ’s avonds uitliet. De politie ging van meet af aan uit van een vergissing omdat de GGZ-baas geen criminele antecedenten had. Naar nu blijkt was een buurtgenoot die grote gelijkenis vertoont met Zweekhorst, het beoogde doelwit.
Dennis van den Berg liet die avond in januari ook zijn honden uit, maar koos op het laatste moment een andere route. Van den Berg heeft wel criminele antecedenten. Hij werd eerder dit jaar al gebeld door de politie dat hij het doelwit was. Eem rechercheur vertelde hem volgens Van den Berg, dat de liquidatie verband hield met de moord op Rinus Moerer (68) uit Steenbergen.
Moerer werd op 14 april neergemaaid vanaf een scooter. Eerder was hij ook al het doelwit van een schutter, maar toen overleefde hij de aanslag. Moerer runde een bedrijf dat fruit importeerde uit Costa Rica en komt oorspronkelijk uit Rotterdam. Veel coke komt het land binnen via fruitladingen uit Zuid- en Midden-Amerika. Moerer was eerder betrokken bij de productie van xtc.
Gintas Macionis
Gintas Macionis (37) liet op 22 februari het leven. Toen de Litouwer thuiskwam werd hij op het erf van zijn woning in Huijbergen geliquideerd. Macionis zat in de wiet en had criminele contacten. Bij hem thuis vond de politie drugs en veel geld.
In oktober pakte de politie drie mannen op uit Vlissingen en Zierikzee. Bij de mannen werden thuis grote hoeveelheden drugs en geld en wapens aangetroffen. Onder meer lag er amfetamine. De recherche heeft nog een vierde verdachte op de korrel, die in Duitsland vastzit.
De connectie tussen de drie liquidaties? Volgens de bronnen zou een Brabants/Rotterdamse drugsbende achter de moorden zitten. Macionis zou niet alleen groene vingers hebben, maar ook betrokken zijn geweest bij de import van grondstoffen voor amfetamine.
De politie Zeeland/West-Brabant bevestigt dat de liquidatie van Macionis ‘vermoedelijk’ verband houdt met andere liquidaties.
Lege rechtszalen en mopperende officieren van justitie. Met de aanvoer van zaken door de politie in het Noorden zit het niet goed. D66-Kamerlid Magda Berndsen erkende deze problematiek in oktober en noemde het ‘vooral zorgelijk voor de samenleving’.
In Dagblad van het Noorden verschenen twee artikelen over de haperende opsporing. Vooral de aanpak van zware criminaliteit loopt stroef. De verhalen zijn gebaseerd op gesprekken met 12 mensen op diverse posities binnen de eenheid Noord en mensen die de organisatie goed kennen en vrijwel dagelijks met de politie te maken hebben.
Niet bij de politie langswippen voor een reactie levert een schrobbering op internet op. Kritiek van eigen politiemensen op de organisatie die weergegeven wordt in een artikel, omschrijft de politietop Noord als ‘laatdunkend‘ gedrag van de journalist.
UPDATE: de politie heeft inmiddels het volledige persbericht verwijderd
(let op: Benjamin N. is geen verdachte meer: lees hier meer)
Een prachtig vooruitzicht hadden B. N. (41) en Swaniek Wouda dit voorjaar. Zoontje David zou een zusje krijgen. Swaniek was 35 weken zwanger. Maar het liep allemaal anders. Op 23 juni lagen de Groningse en haar ongeboren baby dood in bed.
Stomverbaasd waren familie en vrienden van het echtpaar, toen een dag na de dood van Swaniek haar man N. werd gearresteerd. In één klap van slachtoffer van ongelooflijk leed, naar iemand met de status van moordenaar. Het openbaar ministerie bracht in een persbericht naar buiten dat de therapeut werd verdacht van moord op zijn vrouw en op het ongeboren kindje.
Stellig
,,Dat gebeurde erg snel en met grote stelligheid. De verdenking was meteen moord: dus met voorbedachten rade. Dat vond ik nogal wat”, zegt de advocaat van N., Evert van der Meer van Anker & Anker Advocaten. Het OM baseerde zich op het voorlopige sectierapport en repte over ‘buitengewoon ernstige misdrijven’ die een snelle aanhouding rechtvaardigden.
De overtuiging die politie en justitie hadden, werd niet gedeeld door de rechter. Begin juli liet de rechtbank N. gaan omdat er onvoldoende ernstige bezwaren waren, oftewel onvoldoende bewijs, om hem langer vast te houden. In de tussentijd voerde de recherche gesprekken met familieleden, buurtgenoten en werd de woning van het stel aan de Star Numanstraat minutieus onderzocht op belastende sporen.
Wat heeft het onderzoek opgeleverd? Is er meer dan alleen de conclusie uit het sectierapport? Het openbaar ministerie en Van der Meer houden zich hierover op de vlakte. Ze willen niets zeggen zolang het onderzoek naar de dood van de vrouw loopt.
Hellp Syndroom
N. en zijn advocaat hebben een contra-expertise gevraagd op de sectie. De door hun ingeschakelde patholoog is stellig: Swaniek is geveld door complicaties als gevolg van het Hellp-syndroom. Hellp staat voor haemolyse (bloedafbraak) elevated liver enzymes (leverfunctiestoornissen) low platelets (afbraak van bloedplaatjes). Een bijzondere en complicatie die bij een op de honderd zwangerschappen voor komt en kan leidden tot de dood.
De deskundigen van het OM en de verdediging worden het niet met elkaar eens. De rechter-commissaris heeft nu nieuwe deskundigen gevraagd om hun licht te laten schijnen op de doodsoorzaak. Een van hen is expert op het gebied van het Hellp-syndroom. De twee moeten in februari met een rapport komen. Justitie laat weten dat N. nog steeds verdachte wordt van moord op Swaniek en zijn ongeboren kind.
,,Het zal je maar gebeuren. Je verliest eerst je vrouw en kind en daarna pakt de politie je op voor een dubbele moord”, zegt Van der Meer. Zijn cliënt probeert het leven weer op te pakken. ,,Wij hopen op duidelijkheid, maar voor ons is al helder wat die duidelijkheid is”, zegt zijn advocaat.
Het openbaar ministerie Noord-Nederland kan nog niet met zekerheid zeggen of N. ook daadwerkelijk voor de rechter zal verschijnen. Het wachten is op de rapportages.
